Het hospice is misschien niet een plek die je direct associeert met hoop. Want wat valt er te hopen, als er geen of nauwelijks toekomst meer is? Voor onze gasten is de hoop op genezing meestal vervlogen. Wat blijft er dan over? Wat is hoop in het zicht van de dood?
Ook al zou je het misschien niet verwachten, ik bespeur in het hospice vele soorten van hoop. Zo herinner ik me een gesprek met een gast die net enkele dagen bij ons was en zich nog goed en sterk voelde. Hij hoopte over een tijdje weer het hospice uit te wandelen, voorgoed. Meteen voegde hij eraan toe dat dat waarschijnlijk niet zou gebeuren. Maar toch… het feit dat hij dit uitsprak, gaf aan dat hij van deze hoop nog geen afscheid had genomen. En dat is niet erg, soms heb je (tijdelijk) een strohalm nodig om je staande te houden.
Toen ik hem een week later sprak, hoopte hij niet langer op beterschap, maar op tijd. Zo veel mogelijk tijd samen met zijn dierbaren. Fijne momenten, mooie gesprekken, samen genieten. Van elk waardevol moment genoot hij intens.
Als ik terugdenk aan andere gasten, herinner ik mij veel hoop. Hoop op dagen zonder (al te veel) pijn. Hoop op voldoende energie om bezoek te ontvangen, samen te eten, even naar buiten te gaan.
Hoop dat je dat ene moment zult halen: een uitstapje met de wensambulance, de
geboorte van een kleinkind, een verjaardag of feestdag.
Sommigen hopen dat de dood nog lang op zich laat wachten, anderen hopen juist op een spoedig levenseinde. Er is hoop op een zachte dood, zonder pijn. En soms hoop op een weerzien met geliefden ná de dood.
Naast deze hoop die gaat over het eigen leven en de eigen dood, kom ik ook veel hoop tegen voor de omgeving. Een moeder die veel te jong sterven zal, hoopt dat het goed zal gaan met haar gezin. Dat zij ondanks en met hun verdriet weer verder kunnen en weer zullen gaan genieten.
Een vrouw op hoge leeftijd hoopt dat haar kinderen na haar dood elkaar blijven opzoeken. Een man die het vreselijk moeilijk vindt om zijn vrouw alleen achter te laten hoopt dat zij het redt, gesteund door hun familie en vrienden.
Hoop doet leven, zeggen we. En misschien is dat ook in het hospice wel zo. Want als ik er zo bij stilsta, valt er nog heel veel te hopen. Nee, niet alles: geen lang leven, geen beterschap, geen verre reizen meer. Van een heleboel ‘hoop’ moet je afscheid nemen, dat is rauw en rouw. Voor dit verlies en alle gevoelens die daarbij horen is ruimte nodig. Een luisterend oor. Tijd en geduld om op je eigen tempo stukjes hoop te laten varen.
Maar uiteindelijk kun je ook in het hospice de vraag stellen: wat valt er te hopen?
Waar hoop jij op? Dat hoeft niet groots te zijn. Je lievelingsmaaltijd die deze week speciaal voor jou gekookt wordt. Bezoekjes van familie of vrienden waar je naar uitkijkt. De kapper of pedicure die binnenkort komt om je te verzorgen en verwennen.
Voor mij is de fijne sfeer in ons hospice mede te danken aan de hoop. Wie toch nog denkt dat het hospice een hopeloze plek is, nodig ik uit om gauw eens te komen kijken. En een hoop liefde, warmte en vreugde te ervaren.
—
Door: Irene van der Meulen
_____
Irene is ritueelbegeleider. Sinds 2021 is ze zorgvrijwilliger bij Hospice Kromme Rijnstreek. In haar blogs op deze website schrijft ze over haar ervaringen als vrijwilliger.