Contact en communicatie zijn de sleutelbegrippen in de haptonomie. Het gaat over jezelf en over het contact met de ander.
Twee groepen van onze vrijwilligers volgden de workshop ‘De kracht van het aanraken’. De workshop werd verzorgd door o.a. Hans Snoep, schrijver van het boek ‘In verbinding blijven’. Snoep is ervaringsdeskundige en vertelt gepassioneerd over kwaliteit van leven in de palliatieve fase en kwaliteit van sterven in de terminale fase. Samen met de academie voor haptonomie ontwikkelde Snoep een workshop voor o. a. hospice-vrijwilligers. In een kort tijdsbestek brengt hij basale kennis van haptonomie over die kan bijdragen aan de kwaliteit van zorg in de terminale fase van het leven.
Persoonlijke ervaringen
Hans deelt zijn verhaal vanuit het houten schildersatelier (‘de hut’) dat hij, op aandringen van zijn vrouw Karin, achter het huis heeft laten bouwen. Zij vond dat, als ze in dit jarendertighuis oud wilden worden, op den duur ook gelijkvloers moesten kunnen leven. Samen besloten ze een atelier achter het huis te bouwen en daarbij te investeren in een gebruik als zorgwoning.
In 2016, een maand nadat het klaar was, werd bij Karin darmkanker geconstateerd en kreeg het atelier al direct deze laatste bestemming. Het werd de plek waar ze in drie jaar tijd van curatief, palliatief naar terminaal gingen en hij haar als mantelzorger in dit traject begeleidde. Over die periode van hun leven gaat zijn verhaal. Het werd een ontdekkingsreis waarin hij samen met zijn vrouw merkte dat haptonomie de zorg in zo’n zwaar ziekteproces zowel fysiek als mentaal kan verlichten.
Haptonomie
Zelf komt Snoep niet uit de zorg, maar uit de (internationale) zakenwereld. Ervaring met reiki (alternatieve geneeskunde) en boeddhisme tijdens de reizen in het verre Oosten waren voor hem reden om in 2003 op 55-jarige leeftijd de tweejarige opleiding tot haptonoom in Doorn te volgen. ‘Ik wist veel over communicatie, maar wilde meer leren over echt contact maken. In die tijd liep ik een beetje vast in mijn leven en bovendien was mijn vader dement aan het worden. Ik dacht dat zo’n opleiding me misschien kon helpen. Hij werd een gamechanger in mijn leven.’
Hij leerde Karin kennen tijdens de opleiding. ‘We vonden elkaar direct leuk, maar het duurde nog tot 2013 voordat we ons in een huwelijk verbonden.’ Karin, jarenlang werkzaam als wijkverpleegkundige in Brabant en later bij Buurtzorg in Houten, werd in de praktijk regelmatig geconfronteerd met kankerpatiënten en terminale trajecten. Ze zag in de praktijk dat contact leggen met het lichaam belangrijk was en leerde wat goed voor de patiënt is en wat juist niet. Wat geeft energie en wat kost energie?
Ppalliatieve en terminale fase
De opleiding en de ervaring van Karin kregen een heel andere dimensie toen bij Karin kanker werd geconstateerd. Emoties zoals angst, bedroefdheid en boosheid deden zich ook voor in hun relatie. Echter, met hun haptonomische inzicht trad er geen verwijding op. Tijdens deze beangstigende levensfase spraken Karin en Hans af om hun ervaringen in dagboeken en foto’s vast te leggen.
Zo ontstond na Karins dood een boek over haptonomie en hoe je samen een zwaar ziekteproces kan helpen verlichten. Een boek dat in eerste instantie bedoeld was voor zijn eigen verwerking. Het bewees al snel zijn waarde voor andere patiënten die in een soortgelijk stadium van hun leven zaten. Het boek vertelt hoe haptonomie helpt contacten dieper te maken en elkaar te begrijpen, waardoor je elkaar dichterbij kunt laten komen. Het boek is niet te koop maar gratis beschikbaar op de site www.inverbindingblijven.nl.
Hans vertelt: ‘Ook speelt de (affectieve) aanraking op deze momenten een grote rol. Als volwassenen raken we elkaar helaas steeds minder als vanzelfsprekend aan. Met liefde en aandacht aanraken maakt een soort innerlijk medicijn wakker. Het zette bij Karin een zelfhelend vermogen in werking waardoor ze minder pijn voelde, rustiger werd en zich veiliger voelde.’
Het emotionele kompas
Naast aanraking hebben ze in deze periode ook veel mogen leren over het omgaan met mentale problemen. Deze zoektocht naar verwerking legt Hans het beste uit aan de hand van een diagram dat hij het emotionele kompas noemt. Het laat zien wat emoties met je doen en hoe het uiten en delen ervan een uitweg kunnen bieden uit de emotiestorm. Het kompas maakt je ervan bewust dat je misschien verdwaald bent en toont hoe je ondanks alle ellende een weg kunt vinden naar vertrouwen, veiligheid en leven met wat er in het nu wel kan zijn.
